همینطور که میدانید پزشکی در تاریخ بشریت سابقه طولانی دارد اما با آمدن تکنولوژی اثر بزرگی بر خدمات درمانی گذاشته و به نحوی پزشکی را متحول کرده است و انقلابی در آن به وجود آورده و مهندسین در جنبه های مختلف پزشکی درگیر شدن. هدف مهندسین پزشکی مقابله با بیماری ها و امراض از طریق وسایل مختلفی مانند پردازشگرهای تصاویر،هوش مصنوعی و… برای تحقیق،تشخیص و درمان تا سطح سلامت فردی و اجتماعی یک جامعه رو ارتقا بده از این رو، مهندسین پزشکی اعضای جدید جامعه پزشکی به شمار میروند و دانشمندن هم این رشته رو پلی بین علوم مهندسی ،فیزیکی و پزشکی میدانند.
تاریخچه مهندسی پزشکی
نزدیک به دو قرن است که مهندسی پزشکی در دنیا وجود آمده است.و در ایران هم نزدیک به نیم قرن است که وارد شده. در سال ۱۸۹۵ویلیام رونتگن با استفاده از لوله اشعه کاتدی موفق به کشف اشعه “ایکس”شد. مطالعاتی روی این اشعه انجام شد که در نهایت منجر به اختراع یک نوع تکنولوژی مدرن عکسبرداری در پزشکی با استفاده از این اشعه شد و بعد جرقه هایی برای رشته ای جدید در پزشکی شد.
مهندس پزشک کیست؟
مهندس پزشک تخصص های کلاسیک مهندسی مثل راه اندازی دستگاه ها و آنالیز سیستم ها،طراحی کاربردهای عملی و…را در حوزه های بیمارستان ها،کارخانه ها و مانند آن پیاده میکنه و از این تخصص ها برای حل مشکلات زیست شناسی(biology )وعلوم پزشکی (medical)هم استفاده میکند به همین دلیل است که در این رشته بخصوص در سطح کارشناسی به علوم پزشکی و زیستی توجه میشود.
دروس مشترک در گرایش‌های مختلف :
ریاضی عمومی ، معادلات دیفرانسیل ، فیزیک عمومی ، برنامه‌نویسی کامپیوتر، آمار حیاتی و احتمالات، محاسبات عددی، استاتیک و مقاومت مصالح در مهندسی پزشکی، ریاضیات مهندسی، مقدمه‌ای بر مهندسی پزشکی زیستی، تجهیزات عمومی بیمارستان‌ها و کیلینیک‌های پزشکی، مدارهای الکتریکی، الکترونیک، مدارهای منطقی، بهداشت عمومی، اصول توانبخشی وسایل و دستگاه‌ها، اصول و کلیات مدیریت خدمات بهداشتی ـ درمانی، اصول سیستم‌های رادیولوژی و رادیوتراپی، فیزیولوژی، آناتومی، فیزیک پزشکی، زبان تخصصی مهندسی پزشکی، بیوفیزیک، کارورزی ، پروژه.
گرایش بیوالکتریک :
هدف تربیت متخصصانی که با به کار گیری مفاهیم مکانیکی در بدن آشنایی کامل دارند. اگر بدانیم که جلوه های مختلف انسانی جنبه های مکانیکی قوی ای دارند این گرایش میتواند به کمک مان بیاید . مثلا در ساخت دست یا پای مصنوعی یک مهندس بیومکانیک باید در مورد نحوه ی حرکت این اعضا ، نیرو های وارده بر آن ها ، عکس العمل های قطعه و مواردی از این قبیل نظر خود را ارائه دهد .
دروس تخصصی گرایش بیوالکتریک:
دینامیک و ارتعاشات در مهندسی پزشکی، خواص مواد مهندسی، مقدمه‌ای بر کاربرد مواد مهندسی در پزشکی، مکانیک سیالات، کینزیولوژی و بیومکانیک مقدماتی، ارتز و پروتز، طراحی اجزاء، دینامیک ماشین، ترمودینامیک و انتقال حرارت، طراحی و تولید به کمک کامپیوتر، شیمی عمومی، بیوشیمی.
گرایش بیومواد :
آشنایی با سرامیک ها و مواد مختلف در بدن انسان و تجهیزات پزشکی به منظور هر چه بهتر شدن کیفیت کار هدف این گرایش برای دانشجویان است.
دروس تخصصی گرایش بیومواد :
ترمودینامیک، شیمی عمومی، خواص مواد مهندسی، مقدمه‌ای بر کاربرد مواد مهندسی در پزشکی، پدیده‌های نفوذ، انتقال جرم و انتقال حرارت، فرآیند شکل‌دهی و ساخت بیومتریال‌ها، پروتزهای بیومتریال‌ها، کارگاه آزمون‌های بیولوژیکی، شیمی آلی، دینامیک و ارتعاشات در مهندسی پزشکی، مکانیک سیالات، بیوشیمی.
با توجه به این مسئله که واحد های غیر مهندسی زیادی در این رشته وجود ندارد و بیشتر واحدها را درس هایی از رشته های مکانیک ، برق و مواد تشکیل میدهند پس این نکته مهم را باید درنظر داشت که دانشجو در این رشته نیاز به پایه ریاضی و فیزیک قوی ای دارد تا بتواند از پس مسائل های مهندسی دروس این رشته برآید. همچنین علاقه به کار در محیط هایی نظیر بیمارستان ها و کلینیک ها نیز از جمله نکته هایی است که دانشجویان باید در انتخاب رشته خود به آن توجه داشته باشند.
گرایش بالینی
به کار گیری تکنولوژی در فرایندهای بیماری و بالینی است . متخصص این رشته همراه با گروهی متشکل از پزشکان، پرستارها و تکنسین ها یک تیم در مانی را تشکیل می دهند . مهندس پزشک بالینی مسئول خرید، نگهداری ، تعمیر، بررسی اطلاعات حیاتی و… است.
آنها هم چنین تجهیزات مورد نیاز پزشکان و بیمارستان را در زمینه های خاص،طراحی یا تطبیق می دهند. تمامی این موارد مستلزم بهره گیری از سیستم های کامپیوتری، به همراه تجهیزات و نرم افزار های طراحی شده برای کنترل این تجهیزات و جمع آوری اطلاعات وتجزیه و تحلیل انهاست. مهندس پزشک بالینی باید همواره از آخرین تکنولوژی های مربوط به درمان و مراقبتهای پزشکی بهره گیری کند.
توانایی‌های لازم :
میزان واحدهای غیرمهندسی این رشته بسیار محدود است و دانشجو باید علاقه‌مند به دروس رشته ریاضی فیزیک باشد و این انتظار هست که دید پایه‌ای قوی در مهندسی داشته باشد، یعنی مهندس بیوالکتریک باید به الکترونیک و مهندس بیومکانیک به مکانیک و مهندس بیومواد به دروس مرتبط با مهندسی مواد علاقه‌مند بوده و در آن توانمند باشد. در ضمن یک مهندس پزشکی باید علم زیست‌شناسی و محیط کار بیمارستانی را دوست بدارد یعنی علاقه‌مند باشد که در بیمارستان یا محیط‌های مرتبط فعالیت کند.
حالا در دوره کارشناسی چه درس هایی رو باید خواند ؟
دروس پایه شامل فیزیک ، ریاضی، مبانی برنامه نویسی کامپیوتر،معادلات دیفرانسیل، آمار حیاتی، آزفیزیک و محاسبات عددی.
دروس تخصصی هم مدارهای الکتریکی،ریاضی مهندسی ، استاتیک ، آناتومی، فیزیولوژی ، آزمایشگاه فیزیولوژی ،بهداشت ، ماشین های ac-dc، الکترونیک، زبان تخصصی ، آز اندازه گیری و مدار،سیستم های کنترل خطی ، مدارمنطقی ، اصول توانبخشی ، فیزیک پزشکی ، میکروپروسسور ، مخابرات آنالوگ و دیجیتال ، رادیولوژی ، مقدمه ای به هوش محاسباتی ، آز مدار منطقی ، بیو فیزیک ، تجهیزات مهندسی پزشکی ، آز میکروپروسسور ، کارورزی ، آز ماشین و در نهایت پروژه بعد از گذروندن ۱۰۰ واحد است.
و همچنین دروس عمومی هم شامل اندیشه ، تربیت بدنی ، زبان خارجه ، فارسی عمومی ، تفسیر موضوعی قرآن و نهج البلاغه ، تاریخ تحلیلی صدر اسلام ، آیین زندگی و مفاهیم ،انقلاب اسلامی ایران و اندیشه سیاسی امام و دانش خانواده است .
چرا دانشجویان این رشته رو انتخاب میکنند ؟
چون تکنولوژی پیشرفته اون هم در تجهیزات بیمارستانی و کلینیکی و مراقبت های بهداشتی و کار مستقیم با این تجهیزات و وسایل قدرت انعطاف لازم برای جذب را دارد اما در راس آن خدمت به مردم یکی از اصول انسانیت برای کار و داشتن هر حرفه ای که در این حرفه هم به وضوح قایل مشاهده است و آینده شغلی حرفه ای را هم که تقریبا تضمین میکند اما باید گفت این رشته هم مثل هر رشته ای دیگر سختی خاص خودش را دارد و حتما در آن باید همراه با پیشرفت علم و تکنولوژی پیشرفت کرد.
موقعیت شغلی در ایران :
یک مهندس پزشکی میتواند یک دستگاه پزشکی را به درستی راه‌اندازی کند و نحوه استفاده صحیح آن را به پرستاران یا دیگر کارکنان بیمارستان آموزش دهد یا اینکه در مؤسسات و شرکت‌های خصوصی و دولتی، در زمینه ساخت تجهیزات پزشکی فعالیت کند.
برای مثال فارغ‌التحصیلان گرایش بیوالکتریک به راحتی می‌توانند دستگاه شنوایی سنجی بسازند و از سوی دیگر چون دستگاه‌های پزشکی به طور متوسط میلیون‌ها تومان می‌ارزد و مسؤولان بیمارستان‌ها به طور نسبی برای حفظ و نگهداری آنها اهمیت بسیاری قائل هستند، بسیاری از فارغ‌التحصیلان مهندسی پزشکی گرایش بیوالکتریک و حتی دانشجویان این رشته جذب بازار کار می‌شوند.
دانش فارغ‌التحصیلان گرایش بیومکانیک نیز هم در زمینه ساخت اعضای مصنوعی و هم در مبحث توانبخشی مثل ساخت ویلچر یا تخت بیمارستان مورد نیاز است و بالاخره فارغ‌التحصیلان مهندسی پزشکی گرایش بیومتریال یا بیومواد می‌توانند در زمینه‌های مختلف صنایع پزشکی، کارآیی داشته باشند.
برای مثال در کارخانه‌های ساخت لوازم یک‌بار مصرف مثل سرنگ، سوند، یا دستکش‌های جراحی حضور یک مهندس پزشکی گرایش بیومواد کاملاً احساس میشود. همچنین پلیمرهایی که در بدن انسان استفاده می‌گردد باید استاندارد و گریدمدیکال داشته باشد که این نیز در حیطه وظایف مهندس بیومواد است.
یک دیدگاه بنویسید