معرفی کتاب معمای چین

امروزه برخی چین را ابرقدرت شرق می نامند کشوری که می خواهد نامش را در زمره یکی از کشورهایی که قواعد بازی سیاست و اقتصاد را در قرن 21 تعیین می کند تثبیت کند. اگر شوروی در قرن 20 عنوان ابرقدرت شرق را یدک می کشید اما نتیجه بی پروایی ها و بلندپروازی های این کشور در سال 1991 نمایان شد یعنی زمانی 15 کشور از دل ابرقدرت سابق، زاده شدند.

اما چین با احتیاط بیشتری به جلو حرکت می کند و رهبرانش از الگو شوروی درس عبرت گرفته اند. چین حتی جامه ابرقدرتی شرق را بر قامت خود کوچک می داند و درصدد است تا طرحی نو در اندازد و قرن 21 را ((قرن چین)) سازد. نویسندگان کتاب معمای چین معتقدند که سال 2040 سالی است که چین از آمریکا پیشی خواهد گرفت و جامه (هژمون) بر تن خواهد کرد آنها بر این باورند که اقتصاد چین با نرخ بالایی در حال پیشرفت است اما آمریکا به دلیل جنگ های پر هزینه در عراق و افغانستان و کسری بودجه و درگیری در بسیاری از پرونده های جهانی عملا وارد دوره فرسایش شده است.

برتری اقتصاد چین اکنون هم بر جهانیان ثابت شده است. چین دارای دومین اقتصاد در جهان و سومین کشور پهناور دنیا پس از روسیه و کاناداست که تقریبا با 14کشور دارای مرز مشترک زمینی و با 6کشور دارای مرز آبی مشترک است. این کشور با مساحتی بیش از 9 میلیون کیلومتر مربع دارای بیش از 5هزار جزیره پراکنده در قلمرو دریایی خود است که مساحت کل آنها 80هزار کیلومتر مربع و طول ساحلی آنها 14هزار کیلومتر است. اقتصاد 14 تریلیون دلاری این کشور آینده ای را نوید می دهد که در آن چین می تواند به یکی از بازیگران و معماران اصلی اقتصاد و سیاست در جهان تبدیل شود. اگر چند دهه پیش 5کشور چین را به عنوان یک طرف تجاری به رسمیت می شناختند اکنون بیش از 100کشور چین را به عنوان یک شریک تجاری مهم می نگرند. نفوذ این کشور در اقصا نقاط دنیا دیده می شود. چینیها در راستای دور زدن کشورهای غربی مبادرت به تأسیس بانک توسعه زیرساختی آسیا کرده اند که نقش صندوق بین المللی پول را برای کشورهای آسیایی و غیرآسیایی ایفا می کند. اگر IMFدر اعطای وامهای خود شرایط خاصی را لحاظ می کند تا بازگشت پولش تضمین شود اما چین هیچ پیش شرطی را برای اعطای وام تعیین نمی کند.

نویسندگان کتاب معمای چین قرن 21 را قرن چین میدانند؛ قرنی که در آن این اژدهای آسیایی از خواب چند صد ساله برخاسته، دوران تحقیر را پشت سر گذاشته و پا در عصر عظمت گذارده است. اگر تا چند دهه پیش، این کشور در بازیهای جهانی بازیگر چندانی به حساب نمی آمد اما شرایط به گونهای رقم خورده که چین دیگر قابل چشم پوشی نباشد. این کشور در بسیاری از تحولات و پرونده های جهانی نقشی برجسته دارد و بر اساس بسیاری از آمارها، شانه به شانه آمریکا در حال حرکت است. هر جا ایالات متحده کنار می کشد، چین جای این کشور را پر می کند. به هر روی، تردیدی نیست که چین یکی از قدرتهای بزرگ جهانی است و موتور محرکه اقتصاد جهان. به نظر می رسد قرن 21قرن پوست اندازی قدرت ها است. احتمالا یک گذار قدرتی از غرب به شرق صورت خواهد گرفت و این بار شرق به رهبری چین سردمدار قدرت در جهان خواهد شد.
الگوی چین خواه ناخواه برای کشور ما نیز مورد بحث و نقد بوده است. در سالهای اخیر در میان برخی از مسئولان و سیاستمداران، الگوی توسعه چینی برای ایران مطرح شده است. فارغ از اینکه این نسخه چقدر برای ایران عملی باشد، شناخت چین، الگوی توسعه آن و پیش بینی تحولات آینده اش، پیش نیاز مباحثات دیگر است.

مجموعهای که پیش رو دارید متشکل از مجموعه مقالاتی است که از سوی برخی اندیشکده های برجسته جهانی تهیه شده است. این مجموعه متشکل از مقالاتی از موقوفه «کارنگی» برای صلح بین الملل و موسسه «رند» است. این دو موسسه پژوهشی از مؤثرترین مراکز تحقیقاتی در حوزه سیاستگذاری و تصمیم گیری هستند و تحقیقات آنها طیف گستردهای از موضوعات از امنیت ملی آمریکا، سیاست خارجی، بررسی امور بین المللی تا جهانی سازی و دموکراسی، مسائل حقوقی، تجارت و سرمایه گذاری اقتصادی و غیره را شامل می شود. این کتاب متشکل از 5بخش است:

بخش اول به بحث الگوی توسعه چین، تعاریف آن و مدلها و ضد مدلها می پردازد.
بخش دوم، دربرگیرنده 4فصل که مبانی نظری و رقابت اقتصادی و نظامی میان چین و آمریکا را شامل می شود. نویسندگان این بخش، سال 2040را سال عبور و پیشی گرفتن چین از آمریکا میدانند. این فصل به شکلی دقیق «امکان»ها، باید و نبایدها و شرایط یک توازن قدرت با ثبات در روابط شرق و غرب را مطرح و به ارائه راهکارهایی در مورد چگونگی توازن سازی و مدیریت بحران در شرق آسیا می پردازد.
بخش سوم، متشکل از 7فصل است که چین و نظم بین المللی لیبرال پسا جنگ جهانی دوم، نظم چینی و نظم آمریکایی، مولفه های این دو نظم، افول غرب و ظهور چین و مسائلی از این دست را بررسی میکند.
بخش چهارم نیز متشکل از 7فصل است که به تفصیل به تفکر هسته ای چین از ابتدا تاکنون پرداخته و به نقش آن در تصمیم گیری های کلان و استراتژیک چین می پردازد و نقش تسلیحات هسته ای در روابط قدرت میان شرق و غرب را به تفصیل بررسی میکند.
بخش پنجم هم متشکل از 4فصل است که به بررسی احتمال جنگ چین و آمریکا میپردازد. اگر قرار بود این مجموعه به صورت کامل ترجمه شود کتابی میشد بالغ بر هزار صفحه که شاید رغبت کمتری برای مطالعه آن میبود.
این کتاب مجموعهای است فشرده، مختصر و مفید که اطلاعات به روز و فراوانی در مورد چین، مسیر توسعه این کشور و منازعه قدرت در شرق آسیا به خواننده مشتاق ارائه میدهد.
امید که این مجموعه به کام خوانندگان خوش آید.

{دریافت فایل الکترونیکی کتاب}